Stresin her zaman zararlı olduğu söylense de herkes stresten uzak durmaya çalışsa da son dönemlerde yapılan araştırmalar, aşırı olmamak kaydıyla stresin bilişsel fonksiyonlar ve genel sağlık üzerinde sanılanın aksine faydaları olduğunu gösteriyor.

Stresin pek çok ciddi sağlık problemine yol açtığı söylenmesine rağmen Kaliforniya Üniversitesi’nde psikiyatri doçenti Kirsten Aschbacher gibi araştırmacıların çalışmaları sonucunda stresin yaşlanma karşıtı etkileri olduğu kanıtlanmış görünüyor. Yine Kaliforniya Üniversitesinde stresin biyolojisini beynin endişe durumlarına ve travmatik olaylara tepkisini moleküler düzeyde inceleyen Yardımcı Doçent Daniela Kaufer ise yine kısa süreli ve az yoğunluklu olarak tanımladığı “iyi stres”in dikkati ve zihinsel performansı artırdığını; hafızayı güçlendirdiğini söylüyor.

Kronikleşmeyen ve sürekli bir endişe hâline neden olmayan günlük düşük dozlu stres, “iyi stres” kategorisine girerek, aslında zihnin tehdit ya da sorun olarak algıladığı durumlarda takviye enerji yoğunlaşması sağlayarak olumsuz durumlarla baş edilmesini kolaylaştırıyor.

Günlük olarak yaşanan ve klinik düzeyde olmayan stresin pek çok yönden faydalı olduğunu savunan Alabama Birmingham Üniversitesi Psikiyatri Bölümünden bir diğer bilim insanı Richard Shelton da vücudun verdiği tepkilerin, temelde vücudu korumak için olduğu bulgusundan yola çıkarak stresin pek çok faydasını sıralıyor.

Stres Sayesinde Zehir Gibi Düşünün

Stresin, bağışıklık sistemi üzerindeki etkilerini incelediği kitabında Dr. Jacob Teitelbraum’un da tespit etmiş olduğu üzere stres, bilişsel işlevlerin yerine getirilmesinde önemli rol oynayabiliyor. Düşük seviyeli stres unsurları, nörotrofin adı verilen beyin hücresi üretimini tetikleyerek ve beyin içinde yer alan nöronlar arasındaki bağlantıları güçlendirerek üretkenliği ve yaratıcılığı artırıyor. Yine Richard Shelton’ın denek hayvanları üzerinde yaptığı incelemeler, stresin hafıza ve öğrenme süreci üzerinde de olumlu etkileri olduğunu gösteriyor.

Direncinizi Stresle Artırın

Birkaç saati geçmeyen orta dereceli stres yaşanması, az miktarda üretildiğinde bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olan kortizol hormonlarının üretilmesini sağlıyor. Vücut, stres karşısında alarma geçerek kendisini muhtemel bir yaralanma ya da enfeksiyona karşı da koruma durumuna alıyor. Bağışıklık sisteminin düzenlenmesinde önemli role sahip bir kimyasal olan interlökinin fazladan üretilmesi için çalışmaya başlayan biyolojik yapı, geçici de olsa yüksek güvenlik durumuna geçiyor.

Daha 2012 yılında Stanford Üniversitesinde fareler üzerinde yapılan bir araştırmada benzer şekilde orta dereceli strese maruz kalan deneklerin kanlarında pek çok bağışıklık hücresinin yoğun olarak harekete geçtiğinin tespit edilmiş olması da yukarıdaki görüşleri destekliyor.

Stresi Daha Güçlü Olmak için Kullanın

Stres üzerine yapılan pek çok ortak araştırmanın sonucunda strese neden olan durumlarla başa çıkmayı öğrenmenin, gelecekteki benzer stres anlarının çok daha kolay yönetilmesine; hatta, avantaja dahi çevrilmesine yardımcı olduğunu gösteriyor. Aslında komando eğitimleri ya da sporcu antrenmanları da benzer bir anlayış ve prensibe dayanıyor. Sürekli olarak yoğun stres unsurlarına maruz bırakılan kişiler, hem fiziksel hem de zihinsel anlamda stresi kontrol etme mekanizmalarını geliştirerek gerçek savaş ortamında ya da zorlu müsabakalarda dahi ayakta kalmayı ve mücadeleyi sürdürmeyi başarabiliyor.

Kaliforniya San Francisco Üniversitesindeki araştırmalar da kronikleşmiş “kötü stres”in DNA ve RNA üzerinde yıkıcı etkilere sahip hücrelerin üretimine neden olmasına karşın günlük olarak yaşanan makul seviyelerdeki “iyi stres”in vücudu bu yıpranmaya karşı koruduğunu ve kişiyi psikolojik olarak güçlendirdiğini ortaya koyuyor.

Stresle Başarıya Ulaşın

Kabul edilebilir düzeydeki “iyi stres”, bir hedefe ulaşırken önemli bir motivasyon unsuru oluyor. Aynı; işlerin teslim süresinin, sınav zamanının ya da ödeme vadesinin yaklaştığı zamanlarda daha yaratıcı çözümler bulunup üretkenliğin artması gibi stres de daha hızlı ve daha üretken çalışılması yönünde kişiyi teşvik ediyor.

Buradaki temel nokta, stresi önünüzdeki geçilmesi imkansız bir engel gibi görmek yerine üstesinden gelmenizi bekleyen bir meydan okuma olarak kabul etmeniz oluyor. Durum, psikolojik açıdansa Mihaly Csikszentmihalyi tarafından stresin kişinin yapmakta olduğu işe yoğunlaşarak diğer çeldiricilerden, gürültülerden uzaklaştığı bir akış hâline geçmesi şeklinde açıklanıyor. Psikoloji uzmanı; iş yerindeki, spor karşılaşmasındaki ya da yaratıcı bir etkiye ihtiyaç duyulan müzik performansı, resim veya tiyatro gibi sanatlardaki başarının da kimi zaman “ilham” olarak da tanımlanabilen baskı kaynaklı bu “akış hâli” sayesinde yakalandığını söylüyor.

Stresi Eğlenceye Çevirin

Elbette ki stres, sadece kişinin kontrolü dışında oluşmuyor. Dış etkenlerden kaynaklanan stresin iyi yönleri olduğu gibi bir de kişinin kendi iradesiyle yaşamayı tercih ettiği stresler bulunuyor ki onların da hayatı daha eğlenceli kılmak gibi bir fonksiyonu bulunuyor. Zaten sağlığa en yararlı olan da hayattan zevk alabilmek olduğundan bu türden stresleri bilinçli olarak yaşamayı tercih etmek gerekiyor.

Hayatı daha eğlenceli ve keyif alınabilir kılmak adına gönüllü olarak katlanılan ilk romantik buluşma, bile bile bir korkuyla yüzleşme, tamamen yeni yerler keşfetme ve yeni insanlar tanıma, hiç yaşanmamış deneyimler yaşama ya da kaç yaşında olunursa olunsun yeni şeyler öğrenmeye duyulan arzu; aslında kabul edilmiş stres durumları oluyor. Onların stres olarak tanımlanmıyor olması ise kişiye verdiği mutluluk, eğlence ve tatmin duygusu gibi olumlu özellikleri dolayısı ile oluyor.

Bu örnekler de stresin doğru tanımlanarak bir oyuna, aşılacak ve ruhsal tatmin sağlanacak bir engele çevrilmesinin ve stresin eğlenceli bir oyun olarak görülmesinin, genel sağlığa ve profesyonel hayata olduğu kadar günlük yaşama da olumlu katkılarda bulunacağını gösteriyor.

TED’in konuyla ilgili çok güzel bir videosu var. Keyifli izlemeler diliyoruz.

Kaynakça:

  1. http://www.health.com/stress/5-weird-ways-stress-can-actually-be-good-for-you
  2. http://www.ulifeline.org/articles/450-good-stress-bad-stress
  3. http://greatergood.berkeley.edu/article/item/the_surprising_benefits_of_stress
  4. https://www.reference.com/world-view/advantages-stress-72c6d709b5fb5242
  5. https://www.entrepreneur.com/article/227371
  6. http://www.huffingtonpost.com/john-whyte-md-mph/stress-good_b_5582961.html

Yazar Hakkında

Avansas

Avansas, her ölçekteki işletmenin tüm işyeri ihtiyaçlarını karşılayan Türkiye'nin ilk ve en büyük alışveriş platformudur. Avansas Blog'da ise iş hayatına dair ilginizi çekebilecek öğretici ve eğlenceli yazıları sizler için hazırlıyoruz.

Tüm yazıları göster